İdare hukuku devlet kurumlarının örgütlenme ve faaliyetlerine ilişkin yöntemler öngörerek, kamuya Anayasa tarafından tanınan ayrıcalıkların, toplumda yaşayan bireylerin hak ve hürriyetleriyle dengeli bir şekilde yürütülmesine kaynak teşkil eden bir hukuk dalıdır. İdare, devletin tüm fonksiyonlarını işler hale getirmek amacıyla, kamu kurum ve kuruluşlarında oluşturulan örgüt ve bu örgütün içerisinde istihdam edilenlerdir. İdare Hukuku ise, kamunun sorumluluğunda bulunan kamu hizmetlerine ait sorumlulukların yerine getirilmesi için sahip olunması gereken nitelikleri ve idareyi oluşturan örgütün çalışma sistematiğine kaynak teşkil etmektir.

İdare, kamu yararına olan uygulamaların hayata geçirilmesi için var olmuştur. İdare hukuku kamu yararını oluşturmak ve uygulama sırasında meydana gelebilecek dengesizlikleri yeniden onarmaya yardımcı olur. Bunu sağlayabilmek amacıyla da, bazı kurallar koyar. Böylece, ammeyi oluşturan bireylerin hak ve hürriyetlerinin teminat altına alınmasını sağlar.

İdare hukuku 19 yüzyılda ortaya çıkması sebebiyle oldukça yeni sayılabilecek bir hukuk dalıdır. Sürekli bir şekilde değişen devlet yönetim modellerine uygun olarak gelişme göstermekte, idare hukukunun yürütülmesinde doğan uyuşmazlıkları idari yargı kanalıyla çözüme kavuşturmaktadır. İdare hukuku birçok farklı hukuk dalının birbiriyle ilintili şekilde çalışmasını zorunlu kılmaktadır. İdare hukukunun alt dalları olarak tanımlanan hukuk dalları Regülasyon, İmar Hukuku, İhale Hukuku, İdari Yaptırımlar, Memur Hukuku, İdari Yargılama Usulü, İdari Sözleşmeler Hukukudur.

Regülasyon

İdare, ekonomik alanda yer alan faaliyetlerini farklı şekillerde gerçekleştirmektedir. Sosyal hukuk anlayışının bir tezahürü olarak, halkın refah gücünü artırmaya yönelik uygulamaları kendi eliyle yaptığı gibi, özel kesim tarafından yapılmasına da olanak sağlayabilir. Özel kesimlere yaptırılan etkinliklerde denetleyici rolü oynayan idare, ekonomik çıkarların artırılarak kazanımların ammeye aktarılması için uygulama yöntemlerinde belirleyici rol oynar.

İmar Hukuku

İmar hukuku İdare hukukunun alt dalları arasında yer alan bir hukuk dalıdır. İdareye ilişkin olarak kamu hukuku alanında kurallar oluşturulurken aynı zamanda özel hukuk bağlamında mülkiyet hakkı sınırlamaları da mevcuttur. İmar hukuku, idarenin yapılaşması sırasında ortaya çıkabilecek dengesizlikleri onarmak ve hukukun emredici hükümlerine uygun bir şekilde yerine getirilmesini sağlamaktadır.

İhale Hukuku

İhale hukuku idare hukukunun bir alt dalı olarak, kamunun denetimindeki kurum ve kuruluşların yapacakları her türlü ihalenin nasıl yapılacağına dair esas ve usulleri kapsamaktadır. İmar hukuku kamu kaynağı kullanılarak yapılması planlanan ihalelerin Kamu İhale Kanunu esaslarına uygun şekilde yapılmasına yönelik hükümler içerir.

İdari Yaptırımlar

İdare, bazı özel hallerde yargıyı araya sokmadan, yani yargısal bir karar gerek duyulmadan doğrudan doğruya verebileceği cezalar ve yaptırımlar mevcuttur. Bu tür uygulamalar idari yaptırım olarak adlandırılmaktadır. İdari yaptırımların tamamı, idare hukukunun olanak sağladığı usuller doğrultusunda kararlaştırılarak verilmektedir. Nitelik olarak ceza yaptırımlarından daha farklıdır.

Memur Hukuku

İdare hukukunun alt dalları arasında bulunan bir hukuk dalı olarak, kamuda görev yapan 657 sayılı yasaya tabi devlet memurlarının, atanma, nakil, disiplin cezaları, özlük hakları, memuriyetin sona erdirilme halleri ve yargılanmaları hakkındaki tüm uygulamaların esas ve usullerini kapsamaktadır.

İdari Yargılama Usulü

İdari yargı düzeninde idare ile bireyler arasında ortaya çıkan anlaşmazlık ve uyuşmazlıkları kapsayan bir hukuk dalıdır. İdari işlem uygulanması durumunda telafi edilmesi güç zararların oluşması halinde, verilen kararın hukuka aykırı aykırı olması şartına bağlı olmak üzere, itiraz edilerek yürütmenin durdurulması kararı almak mümkündür.

İdari Sözleşmeler Hukuku

İdare bir kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla kamu hukuku kurallarına bağlı kalmak kaydıyla sözleşmeler yapabilme gücüne sahiptir. İdarenin üstün ve ayrıcalıklı gücünü kullanarak yapmış olduğu bu sözleşmelerde meydana gelen anlaşmazlıklar idari yargı yoluyla çözülmektedir.